Zoekplaatjes door Arnold Tak

Paul, ik ging me bijna afvragen of we het wel over dezelfde foto hebben. Het gaat om zp 1381g. Jouw optie lijkt me onmogelijk. We zien een kaarsrecht stuk hoge dijk dat naar het W tot NW wegloopt (let op de schaduwen). De Reedijk was niet recht en als de foto is genomen vanafde al lang verdwenen Rhoonsche Brug (het was flink zoeken om deze te vinden), zou de foto naar het NO zijn genomen. Dan zou de zon in het NW staan: zo midden op de dag is dat onmogelijk.
Op de voorgrond ligt een stapel riet. Aan de andere kant van de Achterzeedijk waren gorzen (nu camping) waar heel goed rietcultuur kon plaatsvinden. Als ik mijn vermoeden naast de topokaart van 1938 leg, moet er links van de rietstapel, dus buiten beeld, een dijkhuisje staan.

Indien de Gemeente Rotterdam deze foto zelf gemaakt heeft (of heeft laten maken), dan valt de door Martin genoemde locatie aan de Noldijk af.
Immers, er was daar voor de GR geen enkele reden om foto's te maken of te verzamelen (er waren destijds zelfs geen "annexatie" plannen).
Maar ook indien mijn achterdocht onterecht is, kan ik me geen zeer groot gebouw voorstellen in de omgeving van de Noldijk en rond het moment, dat dit zp gemaakt is.

Dit in tegenstelling tot het gebied rondom Rhoonse brug.
Ik kan me voorstellen dat documentatie hieromtrent lastig te vinden is.
De GR is ook in deze omgeving weer eens, zeer vernieuwend te werk gegaan.
De Rhoonse brug evenals de Rhoonse sluis, zijn verdwenen bij de aanleg van de A15 (omstreeks 1960).
Ook ik heb weer even moeten zoeken naar een plattegrond van de westelijke zijde van Rhoonse brug.
Een plattegrond waarop al wel de uitbreiding van de havenspoorbaan tussen de Zuidhoek en Heyplaat zichtbaar is.
Dus zuidelijk en westelijk van het vliegveld Waalhaven (zie bijlage).

Lichtval en ook schaduwen vanaf de dijk passen m.i., bij een het maken van dit zp, indien gemaakt in de middag en zomers.
Ook ik vermoedde riet, op de voorgrond van het zp.
Maar bij nader inzien zal het vlas zijn.
Opvallend genoeg, lag er aan de Rijsdijk een vlasfabriek.
Zie verder ook vooral de foto's in de video´s van deze omgeving.
http://www.youtube.com/watch?v=hJCkbGZtctY
http://www.youtube.com/watch?v=GaW68kQKfnE

Verder valt me op dat ook zp 1379g (1e foto) in dit gebied gemaakt is (http://goo.gl/maps/l45RE).
Mogelijk zijn er, met betrekking tot deze en andere foto's uit het GAR-archief, conclusies te trekken uit; administratieve gegevens of lens onvolkomendheden.
Daarbij denk ik aan nummering, vuil, fabrikant negatief etc.
Mij vielen vooral de technisch vergelijkbare onvolkomendheden, aan linker randen op.
Enfin, ook daarmee zou zp 1380g (2e foto), gelocaliseerd worden in deze omgeving.

De eerder door mij verzochte scan van dit zp, in een beduidend hogere resolutie bespaart iedereen vast een hoop tijd.
Hierbij bied ik aan deze scan zelf te maken, mits van het originele negatief.

p.s. Vooruitlopend of er links een kraan zichtbaar is zou het ook goed een 6kV mast kunnen zijn (in de volksmond een hoodpanningsmast).
Deze lagen in 1938 rondom de Waalhaven (zie bijlage).

Paul, Het GAR heeft een serie foto’s van dezelfde bron en dezelfde tijd, waarvan Arnold Tak de 36 onbekende op deze site heeft gezet in 12 series van 3 zoekplaatjes. Hier waren ten minste 8 foto’s bij die buiten Rotterdam genomen zijn: Barendrecht 1370g, 1382g, 1388g/1389g, 1395g; Poortugaal: 1379g; Ridderkerk 1383g; Rhoon: 1390g.
Er zijn er nog 13 niet opgelost (hierbij zijn 3 foto’s van hetzelfde object).
Ik vermoed dat Arnold Tak het origineel van 1389g niet heeft. Dit zal het GAR nooit afstaan. Je zult dus contact moeten opnemen met het GAR en daar een scan laten maken.
Riet of vlas? Aan vlas heb ik ook gedacht, maar ik miste de bolletjes. Enfin, dit is niet essentieel voor het vinden van de oplossing.
Als je een oplossing suggereert, benoem of beschrijf dan de dijk. Dit kan niet de Reedijk zijn, want die is zo krom als een hoepel. Bovendien zou de zuidkant van de dijk dan in de schaduw staan. Maar ik geloof niet in de noorderzon.
Ik heb Bert van Bodegom uit Rhoon gevraagd ernaar te kijken.

Nog een laatste toelichting.
Logisch zou zijn, dat de toren of kraan die ik meen waar te nemen, zich inderdaad links van de Koolhoven loods bevind.
Enfin, bedankt Martin. En uiteraard ben ik ook benieuwd naar de reactie van Bert.

Het zoekplaatje 1381g heb ik al een aantal malen bekeken. De foto ademt de sfeer van de polders ten zuiden van Rotterdam. Opvallend is de kaarsrechte dijk. Voor de oplossing van dit zoekplaatje is de oriëntatie van die dijk belangrijk. Zoals Martin al opmerkte, is de foto gemaakt vanaf ongeveer dezelfde hoogte als die rechte dijk. Voor de fotograaf liggen volgens mij wilgentenen opgestapeld. Dergelijke stapels zijn nog steeds te zien in de grienden langs de Maas aan de zuidkant van IJsselmonde, bijv. in de Rhoonse grienden. De schaduw van deze stapel zou moeten helpen om de richting van de dijk te bepalen. Gezien de schaduw van de stapel, stond de zon links achter de fotograaf. De schaduw is vrij kort, hetgeen betekent dat de foto midden op de dag genomen is. Dat betekent m.i. dat de rechte dijk een vrijwel noord-zuid oriëntatie heeft en dat we in noord-westelijk richting kijken. De aanwezigheid van een stapel wilgentenen duidt er op, dat we niet te ver van de rivier verwijderd zijn, waar immers de grienden liggen. Van wilgentenen werden vroeger o.a. hoepels gemaakt (voor bijv. haringtonnen), maar dat gebeurde in schuren die in het dorp stonden, niet bij de grienden zelf, althans in Spijkenisse op Putten.
Wat is de mening van Martin en Paul over de oriëntatie van de kaarsrechte dijk ? Als het een noord-zuid lopende dijk is, dan zijn er zeer weinig mogelijkheden aan de zuidkant van IJsselmonde. De Schenkeldijk in Rhoon is dan éénvan de weinige opties, maar het is me niet bekend of daar vroeger aan de oostkant huisjes gestaan hebben.
Op de achtergrond zie ik links van het meest linkse (voorste) huisje een fors gebouw. Wellicht een boerderij. Links van het rechtse huisje is een witte streep te zien tussen de bomen en net boven de dijk. Een gebouw?
Een detailscan van de achtergrond kan wellicht meer duidelijkheid bieden.

De ontknoping wordt nu spannend. Heel IJsselmonde heb ik afgezocht naar een dijk die correspondeert met dit zoekplaatje. Ik heb geen andere kandidaat gevonden dan de Achterzeedijk tussen Noldijk en Barendrechtscheveer.
Volgens Bert zou de dijk zuid-noord moeten lopen. Ik heb me vooral laten leiden door de schaduw van de schoorsteen van het linkere huis, dat met zijn as (nok) niet helemaal evenwijdig aan de dijk staat. Hieruit heb ik opgemaakt dat de zon hoog aan de hemel en (bijna) haaks op de dijk staat, dus in het zuiden. Dan loopt de dijk dus in westelijke richting weg.
Hoewel dit nergens is aangegeven, ga ik ervan uit dat alle 36 foto’s van deze serie zijn gemaakt in de jaren 1930. Als uitgangspunt hanteer ik dan de situatie van de topokaart van 1938.
In het gorzengebied ingesloten tussen Achterzeedijk, Noldijk, Waal (voorheen haven van Heerjansdam) en de huidige Randweg was een griend. De conclusie van Bert dat de stapel bundels wilgentenen zijn is daarom ook heel plausibel. Vergelijk http://www.nlwandel.nl/Album/GW-Rhoon-2 ... tenen.html
Op de topokaart van 1938 is, hoewel niet erg duidelijk, te zien dat er op de Achterzeedijk bomen stonden. In 1958 zijn deze niet meer aangegeven. Hieraan kan de dijkdoorbraak van 1-2-1953 ten grondslag liggen.
Vanaf de knik in de dijk bij hectometerpaal 355 (zie de topokaart 1938; hier is sinds 2010 een rotonde) is een afrol van de dijk die er nu nog is. Dit is de Ziedewijdsekade, die op het zoekplaatje ook zichtbaar is, links van het voorste huis en boven de wilgentenenstapel. Dit huis is inmiddels vervangen door een nieuw huis. Zie http://goo.gl/maps/AijHfe. Deze kade geeft ook toegang tot het tweede en derde huis en verder.
De witte streep tussen de bomen door links van het tweede huisje kan de Velo Wasmachinefabriek, Achterzeedijk 57 (thans Velo Industrietrerrein). Dit was in 1940 voor de helft verwoest. Zie http://www.historischbarendrecht.nl/nie ... rrein.html.
Aan de einder, waar de bomenrij ophoudt, zien we rechts ervan een torenachtig iets. Dit moet de toren van de ingang van de Velo-fabriek zijn. Zie http://www.barendrecht.nl/over-barendre ... _6011.html.
Links van het eerste huis is in de verte een gebouw te zien dat vrij groot moet zijn. Vóór dit gebouw loopt een lichte streep. Dit moet de Oude Maas zijn. Het gebouw staat dan in de Hoeksche Waard (Heinenoord) en wel in de polder de Blankert (zie http://www.deweekkrant.nl/files/pdfarch ... 1122_1.pdf). Dit gebouw heb ik helaas op geen enkele kaart teruggevonden. Het moet buitendijks gestaan hebben en kan een tijdelijke schuur geweest zijn. Dit is eigenlijk het enige object dat ik niet kan thuisbrengen.
Het zal lastig zijn fotografisch bewijs- of weerlegmateriaal te vinden. Daarom daag ik iedereen uit hierop te schieten.

De kijkrichting bepalen aan de hand van de zonnestand vereist een aanname van het tijdstip waarop de foto is genomen. Als de foto in de (vroege) zomerochtend is genomen, dan kijken we in zuid-westelijke richting en wordt de Achterzeedijk een kandidaat, zoals Martin al aangaf. Die dijk is lang en buitengewoon recht op het door Martin aangegeven stuk. Het grote gebouw links naast het linkse huisje op de (verre) achtergrond, is een vreemd gebouw, met een soort hoge kap. Dat zou dan het RTM tramstation aan de Blaakse Dijk kunnen zijn, dat op dat van Spijkenisse leek (zie wikipedia; zoek tramhalte). Dat laatste had een hoge, open kap. Links van het Stations Blaaksedijk lijkt er een spitse kerktoren te staan. De toren van de kerk van Mijnsherenland zou dat dan moeten zijn, die inderdaad een heel ranke spits heeft.
De Barendrechtse brug zien we niet. Dat betekent dat de foto voor 1930 is gemaakt, het jaar waarin de Spijkenisser en de Barendrechtse draaibrug van heftorens werden voorzien (zie wikipedia; zoek op Barendrechste brug).
Aan het eind van de bomenrij op de rechte dijk staat rechts een gebouw met een vierkante toren. Het huidige gebouw van de voormalige velo-fabriek heeft zo'n toren en staat ook optisch gezien op die plek (kijk, met streetview vanaf de achterzeedijk bij de rotonde richting Heerjansdam, in westelijke richting. De fabriek strekt zich vanaf de dijk in de richting de Oude Maas uit. Dat zou kunnen verklaren waarom we die door de bomen links van de dijk zien. De dijk maakt net voor de fabriek ook een bocht (naar recht gezien vanaf het standpunt van de fotograaf, waardoor de fabriek in zijn geheel naar rechts lijkt te zijn opgeschoven.
Dat we de grienden langs de Maas niet zien is niet zo verwonderlijk: waarschijnlijk is de foto genomen net nadat de wilgentenen waren geoogst (de stapels liggen immers vooraan in beeld) en dan stonden er in de grienden alleen nog de lage wilgenstompen.

Het lijkt er m.i. veel op dat Martin ook in deze gelijk gaat krijgen. Nu nog een luchtopname uit de mid-twintiger jaren vinden om dat te bewijzen.

Nu ik nog eens met google street view vanaf de Achterzeedijk richting het westen kijk, denk ik dat het gebouw met de vierkante toren niet de voormalige velo-fabriek is, zoals ik in mijn vorige bericht vermelde, maar een hoog, smal flatgebouw in Barendrecht aan de Middeldijk/Reling.

Vanaf voorbedoelde rotonde gezien, over de Achterzeedijk richting het westen (met rechtsbeneden dus de Ziedewijdsekade): de Velo fabriek ligt dan links van de dijk op het zp en niet rechts.

Aan de overzijde van de oude Maas lag er in de polder de Blankerdt (of Geertruide Agatha polder) een klein pand waarvan de ruines nog steeds zichtbaar zijn voor wandelaars.
Als ik me goed herinner was dit pand een boerderij. Deze lag op de enige plaats met een landverbinding naar de polder; vanaf de Boonsweg, aan het einde van een pad met als naam (hoe kan het ook anders) Blankert.
http://watwaswaar.nl/#Nk-Mi-4-1-1v-1-2Wy8-1it6---k3m

Het station RTM Blaakse Dijk (http://hoekschewaard.files.wordpress.co ... sedijk.jpg), kan vanaf voorbedoelde rotonde nauwelijks zichtbaar zijn geweest, gezien de grootte ervan alswel de locatie ervan t.o.v. de rotonde.

Met betrekking tot het grote pand op het zp links, resteert de mogelijkheid van een groot transport over de oude Maas of een tijdelijk bouwwerk bij de ombouw van de Barendrechtse brug, van draai- naar hefbrug (1928).

De fabriek ligt inderdaad aan de zuidkant van de Achterzeedijk, maar het huidige pand met torentje ligt pal aan de weg op de dijk, na de bocht waar de dijk naar het noorden afbuigt. Vanuit de rotonde zou dat torentje m.i. dan aan de rechterkant van de bomenrij zichtbaar kunnen zijn. Maar of er in 1930 ook zo'n pand met een dergelijk torentje heeft gestaan weet ik niet.
Het tramstation aan de Blaaksedijk lijkt me inderdaad ook te ver naar het zuiden te staan om als verklaring voor het grote gebouw op de achtergrond te fungeren.
Aan het eind van de Boonsweg, tegen de gorzen aan, wordt op de topografische kaart 37H uit 1938 waar Paul een link naar heeft gegeven, "fabriek" vermeld. Zou dat nog het grote gebouw kunnen zijn dat we zoeken?