Zoekplaatjes door Arnold Tak

Laten we bij dit zoekplaatje niet uitweiden over telefoonpalen in plaatsen waar het niet is. Maar http://www.onbekendinnederland.nl/eduar ... lmelo3.jpg toont dezelfde paal als http://www.onbekendinnederland.nl/images/1253kopie.jpg en dat impliceert voor mij dat telefoonpalen wel degelijk kunnen leiden tot de oplossing van een zoekplaatje. Buiten Almelo ben ik ze nog niet tegengekomen.

De telefoonmast lijkt me geen dubbele paal, maar een enkele met een inkeping/sleuf in de lengterichting ter bevestiging van de klimdwarshouten. Ik heb een Amsterdamse foto van precies zo’n paal gevonden, maar dan zonder zichtbaar voetstuk. Zie http://beeldbank.amsterdam.nl/beeldbank ... lefoonmast. Nochtans kan ik dit in Amsterdam niet plaatsen.
Steeds heb ik aangenomen dat dit buiten de vesten van een stad moet worden gezocht, in de eerste uitbreidingswijken, niet ver van de singel.
Eerder had ik Leiden uitgesloten, maar ik weet niet meer waarom. Nogmaals heb ik Leiden grondig bekeken, vooral de buurt Vreewijk en de Wasstraat e.o.. Hier heb ik het niet gevonden.
Nog enkele karakteristieken van de huizen. Op de voorgrond een rij van ten minste 4 huizen van één project. De gevels verspringen om en om een beetje. Geschakelde huizen met kruispannen op het dak. Houten vensteronderdorpels, die je ook vindt aan de Jan van Goyenkade in Leiden.
Bakstenen van rijnformaat (180 mm streklengte). De huizen zijn dan ca 5,4 m breed en de vensteropeningen 1,23 m breed. Als het waalstenen waren zou den de huizen ca 6,25 m breed zijn, waar ik niet in geloof.
Na 1900, met de invoering van de Woningwet, werd het rijnformaat in Leiden nog steeds toegepast, zelfs in woningbouwverenigingcomplexen (WBV Ons Doel 1919). In Den Haag was het na 1900 over.
Rijnsteen werd gebakken uit de klei langs de Oude Rijn (vooral Leiderdorp, Koudekerk, Alphen), maar ook langs de gekanaliseerde bovenloop van de Hollandse IJssel (Willeskop, tot 1927). Het gebruik was ook vrij regionaal. Plaatsen waar rijnformaat veel is toegepast zijn vooral Leiden, waar rijnformaat bij huizen van 1830 (na de empire-periode) tot 1910 meer regel dan uitzondering was. Verder Den Haag, Delft en tussenliggende plaatsen.
In Rotterdam was rijnformaat al ongebruikelijk. Ook in Haarlem heb ik geen rijnstenen gevonden. Wie wil dit checken?
Wie kan er iets met Leiden?

Iedere telefoonabonnee had twee draden naar een telefooncentrale nodig.
Tussen 2 centrales waren voor 1 telefoonverbinding, twee draden nodig.
Het gewicht van deze draden nam per ophangpunt, recht evenredig het aantal abonnees toe.
Een houten paal zegt dus iets over het tijdsbeeld én de locatie.
Wat mij betreft wordt dit rond 1900, waarbij een locatie mogelijk is conform onder bijgevoegde plattegrond.

Per centrale was er tenminste een opstijgpunt zoals deze:
http://forum.mestreechonline.nl/imgcache/11732.png
Rond 1900 werden er ook ondergrondse kabels gebruikt, vooral tusschen centrales.
De kast onder aan de mast op dit zoekplaatje, zou een aansluitkast van een nog zeldzame ondergrondsekabel kunnen zijn.
Daarmee zou deze mast dus eveneens een opstijgpunt kunnen zijn met dus in dit specifieke geval, draden over (of door) de mast (Wim).

bronnen:
http://www.muscom.nl/collecties/bovengrondselijnen.php
http://teleplusgroningen.nl/Ontwikkelin ... ningen.pdf
bijlage pdf TU-Delft: http://repository.tudelft.nl/view/ir/uu ... ddc38c8e7/

Een soortgelijke kast voor het aansluiten van draden uit een telefoongrondkabel, op bovengrondse draden vond ik hier:
https://de.wikipedia.org/wiki/Linienverzweiger
In deze vertakkingskast bevonden zich verder hooguit, spoelen die per telefoonverbinding de gesprekskwaliteit konden verbeteren.
De eerste grondkabels werden alleen door de Rijks Telefoondienst aangelegd ten behoeve van interlokale verbindingen tussen centrales van particuliere en gemeentelijke telefoondiensten. De eerste kabels werden gelegd in goten langs spoorwegen, ter vervanging van de bovengrondse draden.
De Rijks Telefoondienst begon echter al vrij snel na het leggen van grondkabels, ook afgelegen locale abonnee's aan te sluiten. Dit dus buiten de particuliere -en gemeentelijke centrales om.

Het trace van een dergelijke grondkabel, kan het aantal locaties van dit zp. beperken.
Handig daarbij is dan ook om nauwkeuriger vast te stellen, wanneer dit zp is gemaakt.

Meer info over opstijgpunten:
https://www.youtube.com/watch?feature=p ... 0LcY1GT_H4

Ik weet ook nog wel een plaats met veel opstijgpunten, een mijnenveld!

Soms moet je dichter bij huis zoeken ..dit is de Lordenstraat te Haarlem ong nr 31-33 zie streetvieuw

Iordensstraat (hoofdletter I, 2 x s).

Mooi gevonden!

https://goo.gl/maps/bAnNiL2oQAM2

Sander, je zoekplaatje heeft heel wat losgemaakt. Liefst 7 "puzzelplaatjesmaniakken" hebben zich er vol elan mee bezig gehouden. Uiteindelijk bleek het een thuiswedstrijd. Namens jou spreek ik natuurlijk onze dank uit aan Martin (toch Haarlem), Jan Spoolder, Hans, Wim, Paul, Dik en Peter. Weer een aantrekkelijke aanwinst voor je collectie!