Zoekplaatjes door Arnold Tak

helft van stereokaart

Ik heb een tijdje geleden deze opgelost. Dat is de steenfabriek op de Molenplaats, Ouderkerk aan den IJssel. Ik wil niet direct beweren dat dit dezelfde plek is (hoewel dat zeer goed mogelijk is), maar de typische bouw is vrijwel hetzelfde. De steenindustrie aan de Hollandse IJssel onderscheidde zich van die elders, daar de klei gebaggerd werd en eerst gedroogd moest worden voordat de steentjes de oven ingingen.

http://www.groenehartarchieven.nl/afbeeldingen/fotos/3-24599. Ook dit zou 'm kunnen zijn, van de andere kant gezien. In ieder geval lijkt mij de Hollandse IJssel nu zeker.

Peter, ik heb even bij mijn (gast)kaarten gekeken, maar ik heb deze kaart niet in bezit en kan je dus niet vertellen waarom er wordt gedacht aan de Geldersche IJssel. Ik denk dat de eigenaar mij deze suggestie ooit heeft ingefluisterd, misschien stond het wel op de kaart, ik weet het niet meer. Maar ik wil heel graag met je meegaan in de richting van de Hollandse IJssel.

Met Peter ben ik het volledig eens dat dit een steenbakkerij aan de Hollandse IJssel is. Maar tussen Gouda en Krimpen hebben daar aan weerskanten samen wel 30 steenbakkerijen gestaan. Peter refereerde aan Klein Hitland als voorbeeld.
De schuren met lessenaardak en een raamwerk op de hoogste daklijn zijn de turfschuren aan weerszijden van de steenovens, die bestonden uit 4 dikke muren met openingen zonder dak en schoorsteen. De steenovens zijn op het zoekplaatje niet zo duidelijk zichtbaar, maar zij zijn er wel degelijk. Aan de waterzijde is opslag van te bakken en gebakken stenen. Dit is niet de plaats om de klei te drogen, maar waarschijnlijk wel de loswal. Deze steenplaats is duidelijk buitendijks (bu).
Een fraaie achtergrondbeschrijving levert http://www.groenehartarchieven.nl/thema ... che-ijssel, waaruit blijkt dat er begin 20e eeuw nog maar 5 steenbakkerijen over waren. De overgebleven 5 steenplaatsen waren (Klein) Hitland (bi), Ver-Hitland (bu), de Olifant (bi), Spreeuwenhoek (bu), de Schans (bu).
Na afstrepen blijft de Spreeuwenhoek als enige mogelijkheid over; zie http://www.encyclopedie-grofkeramiek.nl ... k/show/402. Zie vooral http://www.encyclopedie-grofkeramiek.nl ... 20505h.pdf. Vergelijk de opstallen met de die op de lay-outtekening linksboven.
Op zoek naar verder bewijs kom ik op een luchtfoto uit 1938. Zie http://community.webshots.com/photo/ful ... 6112fpUljc. Dan is alles evident geworden.

Martin, ik denk dat ik nu een aantal domme dingen ga vragen/zeggen
1) de eerste verwijzing van je heeft het over Nieuwerkerk a/d IJssel
2) je tweede verwijzing heeft het over Ouderkerk a/d IJssel. Ik heb er de topografische kaart van Zuid-Holland bijgepakt (weliswaar uit 2004) maar dan ligt Ouderkerk in een binnenbocht en de tekening laat een buitenbocht zien
3) op de foto zie ik direct aan het water gelegen een huis met zadeldak en links daarvan en ervoor staand, een lager bouwsel dat naar links sterk hellend afloopt. Ik kan dat niet op de grote panoramafoto terugvinden.
Nu sla ik jouw oplossend vermogen en scherpe oog vele malen hoger aan dan dat van mij, maar misschien kun je deze simpele ziel uit de droom helpen.

Arnold, aan de rechter (=noordelijke) oever van de Hollandse IJssel (vanaf Gouda naar Rotterdam) liggen Moordrecht, Nieuwerkerk en Capelle en aan de linker of zuidelijke oever en en Gouderak, Ouderkerk en Krimpen - allemaal natuurlijk “aan den IJssel” = aan de rechter oever. In een bocht onder Nieuwerkerk ligt een historisch industrieel buurtschap met de naam Kortenoord (te begrijpen als Korte Noord en niet al Korten Oord). Hiertegenover lag een nes (landtong) die later (rond 1940) is afgesneden en de naam droeg van Spreeuwenbosch. Op deze buitendijkse landtong lag de steenplaats Spreeuwenhoek.
Op de luchtfoto zie je aan de voorzijde Nieuwerkerk (Kortenoord) met molen en glashut De Struischvogel (van Mijnlieff en Sauerbier), en aan de overkant (waar de rivier smal is) op de landtong de steenplaats Spreeuwenhoek. Aan die bolle binnenbocht zie je opstallen op een rijtje, evenwijdig aan de rivier, die precies overeenkomen met het zoekplaatje. Vergelijk dit maar eens goed: het klopt als een bus (mijn wiskundeleraar zei altijd ”klopt als een zwerende vinger” en dan zeiden wij Aauw!). Dit is het bedoelde bewijs.
Steenplaats Spreeuwenhoek ligt dus op de linkeroever die behoorde tot Ouderkerk. Historisch gezien een unieke en boeiende streek. Deze ligt aan een binnenbocht, ook volgens de tekening en ook volgens de kaart met Ouderkerk. Denk nog een goed na over wat een binnenbocht en wat een buitenbocht is. Ik ben nu eenmaal wat Sjoerd Eeftens noemt een exacteling.
Ad 3)
Op de luchtfoto moet je kijken naar de linker helft en ongeveer op halve hoogte. Dan zie je op de oever op de landtong van links naar rechts:
- Enkele onduidelijke opstallen die niet op het zp staan;
- De turfschuur met lessenaardak en nok aan de linkerzijde, die uiterst links op het zp staat;
- De kleinere turfschuur met lessenaardak en nok aan de rechterzijde die ook op het zp staat;
- Een ruimte waar een steenoven staat of heeft gestaan;
- Het gebouw met het zadeldak, zeer goed te zien op het zp;
- Weer een open ruimte waar ook een steenoven staat of heeft gestaan;
- Een volgende turfschuur met lessenaar dak en de nok aan de rechterkant, ook te zien op het zp;
- Wat verder rechts is staat niet op het zp.
Als het nog niet duidelijk is, roept u maar of bel of mail me eventueel( 070-3872761; martin.snuverink@planet.nl).

Er is wat mij betreft geen speld tussen te krijgen. Razend knap van Martin! Ik meen ook de twee "afgangen" naar het water (daar waar de kade net eventjes iets lager is) te kunnen zien op de luchtfoto!

Ik twijfelde zelf al aan Nieuwerkerk (Hitland) vanwege de zonnestand. De Molenplaats had dan nog wel gekund, maar het is natuurlijk hier aan de Spreeuwenhoek. Een aardig filmpje over deze steenplaats is overigens te bekijken op http://www.youtube.com/watch?v=UXZRavrMnyo.

al eerder had ik de oplossing met een uitvoerig commentaar en toelichting mijnerzijds geplaatst, maar die is met dat gedoe met de hacker verloren gegaan. Ik meldde toen al dat de oplossing me duidelijk is en heb mijn bewondering voor de vondst uitgesproken.
Deze gastkaart is niet in mijn bezit dus een verzoek aan de eigenaar om de oplossing zelf te noteren.

Hopelijk blijven we voor nu en altijd verstoken van die grapjasserij van knapen die zo graag andermans werk frustreren.