Zoekplaatjes door Arnold Tak

Martin Snuverink schreef:Maar ik moet ook constateren dat kaarttekenaars ook mensen zijn die fouten maken en dat topokaarten in details nogal eens enkele jaren achterlopen.

Het spijt me Martin maar hier ben ik het (in dit geval) niet mee eens. De opmerkelijke verschillen tussen beide plattegronden (uit 1896 en 1910) m.b.t. de noordzijde van de Walenburgerweg, tonen aan dat de cartograven van weleer, hier beslist aandacht hebben besteed.

Verder is dit off-topic daar dit klaarblijkelijk, geen relatie met het zp lijkt te hebben!

Ik heb gezocht naar een straat in aanleg rond 1909 met een waterloop aan de noordzijde (we kijken immers naar het oosten) en eventueel ook een waterloop aan de zuidzijde. Het terrein aan de noordzijde was groen met verspreide onduidelijke bebouwing. Het moest ook niet al te ver van de Harddraversstraat zijn. De Walenburgerweg was al afgevallen. Vervolgens heb ik me na turen op kaarten sterk gericht op de Diergaardesingel, waarvan het westelijk deel tussen Henegouwerlaan en Drievriendenstraat volgens de topokaart van 1910 nog niet uitontwikkeld was.
Op http://collecties.gemeentearchief.rotte ... a/748885/1 uit 1914 (midden boven) ontdekte ik het vrijstaande huisje met uitbouw en de loods erachter op het terrein van de Diergaarde aan de Diergaardesingel. Aan de noordzijde liep duidelijk zichtbaar een sloot, maar aan de zuidzijde bleek tot de Zijdewindestraat ook een sloot te lopen, dit was de lange sloot langs de Beukelsdijk. Beide sloten werden verbonden door de grondduiker met spui-afsluiter die we op het zoekplaatje zien.

Links en vooruit zien we het groen van de Diergaarde met op de achtergrond de bocht ter hoogte van de Drievriendenstraat. Op een plattegrond van 1903 (flink inzoomen) zien we ook de brug ingetekend die toegang gaf tot de dienstvoorzieningen van de Diergaarde. Zie http://collecties.gemeentearchief.rotte ... a/192916/1. Deze brug zien trouwens ook op de genoemde prentbriefkaart van 1914.

Het hoekpand stond op de hoek van de Diergaardesingel en de Zijdewindestraat. Het is in 1954 gesloopt voor de verbreding van het Weena, dat hier nu loopt. Zowaar heb ik toch nog afbeeldingen van dit hoekpand gevonden. Op http://www.fotovanrotterdam.nl/fotofram ... to=568.JPG (foto Jan Roovers) zien we rechts aan het begin van de Zijdewindestraat wel de hoekerker over 1e en 2e etage. En op http://www.fotovanrotterdam.nl/fotofram ... to=569.JPG zien we achter de schutting nog juist de boog van de hoekingang van het pand in afbraak. Ook zien we op deze foto dat het hoekpand rechts een stuk jonger was. Het bestond in 1909 nog niet.
Verreweg de beste foto van deze gevelwand is: http://collecties.gemeentearchief.rotte ... a/717635/1. Let vooral op de versierde topgevel aan de Diergaardesingel.

Het adres was waarschijnlijk Diergaardesingel 91. Er was in 1909 het koffiehuis van D.A. Spoor in gevestigd. Het laatste stukje Diergaardesingel tot aan de Henegouwerlaan is pas in 1910 bebouwd.

Op http://www.fotovanrotterdam.nl/fotofram ... to=128.JPG (foto Jan Roovers, na 1940) zien we rechts de gevel met opschrift van het bedrijfsgebouw dat we - met schoorstenen - ook op het zp zien. Uit onderzoek in het adresboek van Rotterdam blijkt dat hier (Coolschestraat 23) tot 1922 een Fabriek van Vernissen en Japanlakken van J.C. van Wijk & Co. Tevens vanaf 1916 de Fabriek van chemische producten / koolteerproducten, vernissen / van W.F. Struyck & Co.
Over J.C. van Wijk & Co is in een historisch artikel op http://www.vvvf.nl/pdf/verf-inkt-20-2011-12.pdf te lezen dat Van Wijk in de jaren 1910 een nieuwe fabriek aan de Rotterdamse Schie (Oudedijkse Schiekade, de Schans) betrok, waarvan de gemetselde schoorsteen nog overeind staat en dient voor gsm-antennes.

Proficiat Martin, prachtig gevonden.

Indrukwekkend Martin en uiteraard gefeliciteerd!
Het moet toch een enorme inspanning zijn geweest, om deze locatie te traceren.
Voor vele (oud) Rotterdammers moet deze foto een wel heel bijzondere blik op de Oude Diergaarde geven.
Rest mij, nog te vermelden dat de Beukelsdijk uit je omschrijving, Diergaardesingel moet zijn.

Ja, het was een genoegen om dit te vinden en uit te pluizen. Dank voor de complimenten.
Toch wil ik voor Paul nog een misverstand uit de weg ruimen. In 1909 was de Beukelsdijk nog kronkelig en niet verstedelijkt. In 1880 liep de Beukelsdijk met wetering ten zuiden ervan vanaf de Delfshavense Schie nog door tot aan de gemeentegrens tussen Delfshaven en Rotterdam, zijnde de Coolschestraat, een oude dijk, dus vanuit het westen gezien tot voorbij de latere Henegouwerlaan. Het Delfshavense stuk Diergaardesingel (ten westen van de Coolschestraat) was dus oorspronkelijk een deel van de Beukelsdijk.
Nadat Rotterdam in 1886 Delfshaven had geannexeerd, kon de stad zich verder uitbreiden en werd de wetering oostelijk van de Zijdewindestraat gefaseerd gedempt. Het overblijvende stukje wetering langs wat toen Diergaardesingel is gaan heten bedroeg in 1909 slechts pakweg 50 meter. Aan de noordzijde was inmiddels het water van de Diergaardesingel gegraven. De Diergaarde dateert van 1857. De wetering werd met een grondduiker verbonden met deze singel. Tussen 1910 en 1920 werd de hele wetering gedempt.
Mevrouw Schoo heeft van huis naar de Diergaardesingel en/of terug gewandeld over deze overweg ter plaatse van de huidige Statentunnel: http://collecties.gemeentearchief.rotte ... ia/82108/1
En hier is nog een bewijsfoto uit 1908 (klikken op de tweede foto): http://collecties.gemeentearchief.rotte ... 99/2.Boven het overwegwachtershuisje is weer het hoekpand met gevelwand van het zoekplaatje te zien benevens de twee schoorstenen van de vernisfabriek.

Martin, wat een super surprise. Afgelopen zaterdag hadden we het nog over dit zp-tje en dat je het maar niet kon loslaten. Nou, het resultaat is ernaar. Het speciale eraan is, dat zowel mijn vader als moeder zijn geboren in de Zijdewindestraat, dus wel heel dicht bij de plaats van de misdaad. Je bewijsvoering is zonneklaar en glashelder. Ik heb nog even naar aanvullend bewijsmateriaal van dit punt in mijn eigen verzameling gezocht. Ik zal dat dinsdag plaatsen. Het woonblok tussen Zijdewindestraat en Bloemstraat lijkt daarbij een symmetrische opzet te hebben. Ik heb nog foto's van de Beukelsdijk, waarbij je sloten aan weerszijden ziet. Nooit geweten dat die zich voortzetten richting Diergaardesingel. Ik weet wel dat Beukelsdijk, Walenburgerweg, Bergweg (deze laatste twee heetten vroeger West- en Oost Blommersdijkseweg, voordat de Rotterdamse Schie deze dijk doorsneed), Straatweg één dijk is van een oude inpoldering. Dat de sloten zich dus naar het oosten voorzetten naar de Diergaardesingel is dus een nieuw gegeven voor mij.
Ik zie zo voor me hoe je je als een terriër hebt vastgebeten in dit zp-tje. En de voldoening die je had toen je de juiste lokatie vond, kan ik met je meevoelen. in een woord: PRACHTIG en GEWELDIG. Zijn het er toch twee geworden.
Morgen komen nog wat aanvullende plaatjes.
Natuurlijk ontzettend bedankt. Wordt deze fotokaart ontelbare keren leuker dan hij ooit was.

Niet om je (ons) Eureka gevoel te ontnemen maar wel om aan te tonen dat de Diergaarde Singel volgens dit fragment van een plattegrond uit 1865 zelfs overging in de Spoorsingel!
Zelfs de spoorwegovergang in Beukeldijkscheweg was toen al aanwezig terwijl het station hier nog een eindstation was.

Paul, op je laatste kaartje is Diergaarde volgens mij nog een stuk kleiner dan op de kaart van 1910.
Ongeveer het gedeelte links van de blauwe lijn in het onderstaande kaartje is er later bijgekomen.
Het verloop van de Diergaardesingel is dan dus ook veranderd: de Diergaardesingel had in 1910 geen spoorovergang meer.

op wat beeldmateriaal uit eigen verzameling blijkt het pand aan de Diergaardesingel tussen Zijdewindestraat en Bloemstraat toch niet symmetrisch.
De Diergaardesingel is eigenlijk een verlegd deel van het Waterproject van (stadsarchitect) Rose. Het oorspronkelijke plan bestond aan de Westzijde van de stad uit de Westersingel en Spoorsingel, doorsneden door de spoorbaan. Toen het terrein van de 2 spoormensen/hobbyisten, die waren begonnen met een "spoortuintje met wat dieren" en wat later uitgroeide tot de Rotterdamsche Diergaarde, naar het westen uitdijde, kwamen zie in de knoei met het noordelijk deel van de Westersingel, dus ten noorden van de (vooroorlogse) Kruiskade. Het water werd daarom omgelegd en werd de Diergaardesingel. Onder het spoor kwam een duiker naast de overweg, later Statentunnel, en zette zich voort langs de inmiddels gedempte Stationssingel naar de Spoorsingel. De Provenierssingel maakt geen deel uit van het Waterplan van Rose en werd later aangelegd.

Toegift van stadsgenoot: vanwege de vele eerder beschreven, details alsnog bijgaande luchtfoto.