1170 optocht op brug

[Arnold Tak]

belijnde ongelopen fotokaart met gedeelde achterzijde
links wordt een vaandel meegedragen waarop 2 witte V
als ik het goed lees, staat eronder Zaandam 18??

[Niet geregistreerd]

Deze vaste brug vormde een centraal punt in een dorp, gezien de wegwijzer en de fraaie lantaarns. De ligging is aan een bevaarbaar water.
De vrij voorname brug lijkt dood te lopen een gevelwand, wat weinig voorkomt. Misschien is er ter plaatse van de schutting tussen de huizen een weg geweest. Deze weg was dan wel veel minder belangrijk dan de kade, wat je kunt afleiden uit de oriëntatie van de gevels.
Dat er op het vaandel Zaandam staat kan ik niet beamen. De foto is volgens mij niet in de Zaanstreek genomen.
Ik heb gezocht naar een locatie die aan de voorwaarden voldoet en kom daarbij op Katwijk a/d Rijn: de brug over de Oude Rijn tussen de Rijnstraat en het Overrijn. Het heet hier nu Turfmarkt. Een schakel in de Romeinse Limes!
In 1949 was hier nog een ophaalbrug, maar die lag op dezelfde plaats als de huidige gemetselde brug, maar op een andere plaats dan haar vaste voorganger. De vroegere verbindingsstraat (Brugstraat) liep vlak langs de herberg De Roskam. Tegenover de brug was een doodlopende zijstraat van het Overrijn, die toegang gaf tot de achterliggende terreinen waar de Hof van Katwijk lag, in 1831 opgekocht door baron van Wijkerslooth om er een jezuïetengymnasium van te maken. Hier is nu het complex van zorginstelling De Wilbert. Deze zijstraat kan overeenkomen met de opening tussen de huizen in het verlengde van de brug op het zoekplaatje, voorzien van schutting met deuren.
De Rijn is hier 16 m breed en dit strookt met de brug. De lengte van de brug schat ik als volgt. De afstand tussen twee balustradepoten schat ik op 0,6 m. Er zijn circa 27 stukken van 0,6 m. Dit maakt 16 meter.
De vaste brug die hier in Katwijk was werd rond 1920 door een ophaalbrug 10 meter richting kust vervangen om de Katwijkse haringloggers toegang tot binnenhaven en werven in Katwijk aan Zee te verschaffen. Het brughoofd is nog aanwezig aan de dorpskant. Op qoop.nl vond ik een afbeelding met eenzelfde brughoofd aan de Overrijnzijde. Later werd het Additioneel Kanaal aangelegd en konden de schepen om Katwijk a/d Rijn heen.
In 1912 was er in de Sandtlaan alleen maar een trambrug (lage draaibrug) en nog geen verkeersbrug. Het doorgaande verkeer van Leiden via Rijnsburg naar Katwijk aan Zee boog ter hoogte van de tramdraaibrug af naar het noorden langs het Overrijn en moest over de onderhavige brug langs de Roskam verder. De wegwijzer bij de brug misstaat hier dus niet.
Volgens de topografische militaire kaart van 1912 was er toen nog geen beweegbare brug. Geen wonder, want er bestonden ook nog geen gemotoriseerde haringloggers.
Ik vraag ik me altijd af waar de fotograaf zich bevond als deze hoger stond. Het geluk wil dat er nog steeds een huis pal aan het water staat met een bevensterde etage van waaruit de foto gemaakt kan zijn.
Het zoekplaatje lijkt hier dus prima te plaatsen, maar ik kan het nog niet bewijzen. Vanmorgen heb ik foto’s gemaakt van de situatie. Laat weten als u er belangstelling voor hebt. Misschien biedt een boekje Katwijk in Oude Ansichten soelaas.
Martin Snuverink

[Martin Snuverink]

Helaas is dit niet Katwijk a/d Rijn. De oude beelden die ik gisteren zo naarstig zocht en niet kon vinden heb ik nu wel gevonden en logenstraffen mijn reconstructie. Ze staan keurig op de beeldbank Leiden, zoeken onder Katwijk aan den Rijn.
Om met Wim Kan te zingen: Uithuilen en opnieuw beginnen.

[Niet geregistreerd]

Martin,

Is dit niet gewoon de Noorderbrug in Zaandam bij de opening in 1902 ?
Jacques Laureys

[Niet geregistreerd]

Nee, Jacques, dit kan niet de Noorderbrug zijn, al zijn er overeenkomsten. De lantaarns zijn verschillend. Het brugdek op het ZP helt niet en dat van de Noorderbrug wel. Er is geen enkele overeenkomst met de omliggende bebouwing. Een verhoogde positie voor de fotograaf is bij de Noorderbrug niet denkbaar; het brugwachtershuisje komt er niet voor in aanmerking. Dus helaas terug bij af met dit boeiende zoekplaatje.
Nogmaals, volgens mij staat er niet Zaandam op het vaandel; misschien wel iets met Zuid. Arnold, wil je hier nog eens naar kijken, want de aanwijzing kan belangrijk zijn. Is er iets over de datering te zeggen?
Martin Snuverink

[Martin Snuverink]

Dit is werkelijk schitterend! Jacques Laureijs heeft me op goede gedachten gebracht. Dit is de Zaanbrug tussen Wormerveer en Wormer. De Edisonstraat bestond nog niet.
De fotograaf staat boven op het brugwachtershuisje en kijkt richting Wormerveer, de Zaanweg, dit is naar het ZZW. Dit klopt ook met de zonstand. De brug dateert van 1888 en is menigmaal vernieuwd.
Raadpleeg vooral de Beeldbank Zaanstad: http://zaanstad.pictura-dp.nl/
Oorspronkelijk zaten er zeskantige lantaarns op de palen (zie beeldbank foto 3100360), maar die zijn later vervangen door ronde Ritter-lantaarns zoals op het zoekplaatje. Vergelijk de beeldbank foto’s 21.26538 (met wegwijzer en betimmering onder de brug!) en 21.26783, beide met Ritter-lantaarns.
Voor wie nog mocht twijfelen, de foto’s 52.00153 t/m 52.00156 laten blauwdrukken van ontwerptekeningen zien die evident zijn.
Ten slotte heb ik nog gezocht naar de bebouwing op het zoekplaatje. Foto’s 21.02328 en 21.16946 laten deze fraai zien. De beschrijving erbij beveel ik u aan te lezen. Het opschrift “Depot van W.G. Boeles Senior” is ook te zien op het detail-zoekplaatje. Al deze panden zijn gesloopt voor de doorbraak Edisonstraat; zie foto’s 22.01292 en 22.09927. Voor een wat ruimer overzicht in 1930 zie foto 41.07420.
Met dit alles dateer ik de foto tussen 1910 en 1922.

[Arnold Tak]

Martin, wat een knap stuk werk, de oplossing, de verwijzing naar bewijsmateriaal, de brug en de panden, de datering. Weer een hoogstaande reactie, zoals we al zolang van je gewend zijn. Reuze hartelijk bedankt.
PS Jacques natuurlijk nog bedankt voor zijn richtinggevende reactie/suggestie